METEN IS WETEN: GELUIDSBELASTING IN KAART

Brussels Airport voert permanent geluidsmetingen uit rond de luchthaven om de geluidsoverlast van het vliegverkeer in kaart te brengen. Jaarlijks worden ook de geluidscontouren voor de luchthaven berekend, zoals beschreven in de Vlaamse Milieuwetgeving (VLAREM). Deze berekeningen worden uitgevoerd door een onafhankelijke instantie, sinds 2015 de Universiteit Gent.

De luchthaven laat al meer dan 20 jaar de berekeningen van de geluidscontouren uitvoeren. Zo hebben we de evolutie van de geluidsimpact op lange termijn, het aantal bewegingen, en het effectieve gebruik van start- en landingsbanen duidelijk in kaart gebracht. Weersomstandigheden en andere gebeurtenissen, zoals onderhoudswerken, beïnvloeden dit effectieve gebruik.


Geluidscontouren als maatstaf

Hoe weet de luchthaven hoeveel omwonenden ‘potentieel sterk gehinderd’ zijn door het vliegverkeer? Door geluidscontouren te berekenen. De geluidscontouren zijn lijnen die punten met dezelfde gemiddelde geluidsbelasting verbinden. Wie binnen de geluidscontouren woont, ondervindt mogelijk geluidsoverlast.

Voor de berekening van de geluidscontouren moet volgens VLAREM het internationale rekenmodel INM (Integrated Noise Model) gehanteerd worden van de Federal Aviation Administration (FAA). De geluidscontouren voor Brussels Airport worden berekend door het team van Dick Botteldooren, professor Akoestiek aan de Universiteit Gent. Bij de berekening wordt een onderscheid gemaakt tussen dag-, avond- en nachtcontouren. Deze drie geluidscontouren worden vervolgens gecombineerd tot één contour (Lden= Level Day-Evening-Night). Hierbij wordt meer gewicht gegeven aan de avondperiode (+5 dB) en de nachtperiode (+10 dB).

Het baangebruik, het aantal (nacht)bewegingen en de vliegtuigvloot hebben de grootste invloed op de geluidscontouren. De lange smalle contouren markeren de vliegtuigen die landen op Brussels Airport en de brede lijnen zijn afkomstig van de vertrekkende vluchten. Deze maken meer geluid, aangezien de motoren krachtiger draaien, maar het geluid valt wel sneller weg aangezien het vliegtuig sneller stijgt.


Voorbeeld 2018: Lden geluidscontouren

Voor omgevingsgeluid geldt dus de maateenheid Lden, uitgedrukt in decibel (dB). Tijdens het jaar 2018 groeide de oppervlakte binnen de Lden-geluidscontour van 55 dB met 6% vergeleken met 2017. Ten opzichte van het jaar 2000 betekent dit een afname met meer dan 45%.

De toename van de Lden-geluidscontour in 2018 kende verschillende oorzaken:

• De belangrijkste reden is het relatief frequent voorkomen van wind uit oostelijke richting. Ongeveer 20% van de bewegingen moest in 2018 afwijken van het door de Federale Overheid vastgelegde preferentieel baangebruikschema (PRS). Aan dat baangebruik zijn dus windlimieten gekoppeld, uitgedrukt als een maximale zijwind en maximale staartwind voor elke baan. Indien deze limieten overschreden worden, schakelt de verkeersleiding om veiligheidsredenen voor de passagiers en bemanning over naar een alternatieve configuratie. In 2017 was dat slechts 10%. Hierdoor werden andere start- en landingsbanen meer gebruikt dan normaal, waarbij er vervolgens sprake is van ‘alternatief baangebruik’.

• Een andere oorzaak is de evolutie van het aantal bewegingen. Hoewel het totaal aantal bewegingen daalde met ongeveer 1% in 2018, was er tijdens de avondperiode (19u-23u) en de nachtperiode (23u-07u) een lichte toename van het vliegverkeer. Omwille van de wegingsfactoren binnen de Lden parameter (een hogere factor) wegen deze toenames tijdens avond en nacht zwaarder door dan de afname tijdens de dag.

• Naast bovenstaande factoren moet ook rekening gehouden worden met de bevolkingsgraad. De bevolking rond de luchthaven is in 2018 toegenomen met 1,3%. Zouden de geluidscontouren exact dezelfde geweest zijn als in 2017, zou het aantal potentieel sterk gehinderden ook toegenomen zijn, met name met 1,3% door de bevolkingstoename binnen deze contouren.

Evolutie van de geluidscontouren

Het aantal potentieel sterk gehinderden steeg van 13.575 in 2017 naar 14.948 in 2018. Het aantal daalt wel in vergelijking met de situatie in 2000, waarin 33.889 inwoners potentieel sterk gehinderd werden. Sinds 2009 is dat aantal relatief constant gebleven (rond de 15.000), zeker ook ten opzichte van de sterke stijging in het aantal passagiers dat Brussels Airport de laatste jaren mocht verwelkomen, in 2018 namelijk 25,7 miljoen reizigers.

Tussen 2009 en 2018 steeg het aantal passagiers op de luchthaven met meer dan 50%, een groei van 3,6% vergeleken met 2017. Dat komt omdat grotere toestellen worden ingezet voor verschillende vluchten en deze toestellen ook beter gevuld zijn. De modernisering van de vliegtuigvloot zet zich ook jaar na jaar verder, wat positief is voor de geluidsbelasting rond de luchthaven.

Sinds 1 oktober 2018 heeft de luchthaven een volledig vernieuwd geluidsmeetsysteem. 21 meetposten zijn opgesteld langs de meest gebruikte vliegroutes. Vernuftige software koppelt de meetgegevens aan operationele vluchtdata. Dankzij het nieuwe geluidsmeetsysteem kunnen omwonenden van de luchthaven alle mogelijke informatie over geluid raadplegen op www.batc.be. Bovendien kunnen ze het luchtverkeer quasi in realtime volgen en zelfs zien wat de afstand was van een specifiek vliegtuig tot hun woning.

De geluidsmetingen worden niet gebruikt om de geluidscontouren te berekenen. De Universiteit Gent gebruikt deze wel om de berekende geluidscontouren te toetsen aan de realiteit.